Topraklama Kontrolü ve Elektrik Tesisatı Periyodik Muayene

Topraklama Kontrolü ve Elektrik Tesisatı Periyodik Muayene

Topraklama Kontrolü

Topraklama; Elektrik tesislerinde, ofislerde ve elektrikle çalışan cihazlarda oluşabilecek elektrik kaçağına karşı gövdelerinin bir iletken yardımıyla toprağa verilme işlemidir. Topraklama çok hayati bir öneme sahip olup devredeki oluşan kaçağın insan üzerinden değil de direnci daha küçük olan iletken üzerinden toprağa akmasını sağlamaktır. Bu sebepten dolayı elektrik tesislerinde ve elektrik cihazlarının bulunduğu yerlerde topraklama yapmak kanuni bir zorunluluk haline gelmiştir.

Firmamızda topraklama kontrolü meger ile yapılmakta olup üç uçlu karşılaştırma yöntemi kullanılmaktadır.

Meger; kurulucak veya kurulmuş olan topraklama tesisatın yeterliliğini ve mevcut topraklama tesisatındaki kaçakları ve topraklama direnci ölçmek için kullanılan cihazdır.

Üç uçlu karşılaştırma yönteminde toprağa 2 adet kazık 5-10 metre aralığında çakılır. Meğerin 2 ucu bu kazıklara bağlanmaktadır. Üçüncü ucu ise ölçüm yapılacak nokta topraklama barası veya topraklama noktasına bağlanarak ölçüm yapılmaktır. Yapılacak topraklama barası veya topraklama noktası sistemden ayrılarak yapılır.

Firmamızın çalışma alanları Trakya merkezli olup Çorlu, Çerkezköy, Tekirdağ, Silivri, İstanbul, Uzunköprü, Lüleburgaz, Edirne, Vize ve Kırklarelidir.

Elektrik tesisatı muayene

Elektrik Tesisatı Kontrolü

Elektrik tesisat kontrolü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının İş Ekipmanlarının yönetmeliğine göre topraklama ve paratoner kontrolleri gibi zorunlu kılınmıştır. Ayrıca bu yönetmeliğe baktığımızda sadece yeni kurulan tesislerde değil kurulu olan tesislerinde yıllık periyodik muayene yaptırmak zorundadır.

Elektrik tesisat kontrolü tesislerin veya işletmelerin; sayaç ve dağıtım panoları, tali dağıtım panoları, motorlar, aydınlatmalar, prizler, buatlar, alçak gerilim kompanzasyon panoları ve kablo şaftları yönetmeliği uygunluğu denetlenmektedir. Bu kontrollerle birlikte Termal kamera, artık akım cihazı (RCD) ve süreklilik testleri önem arz etmektetir.

Termal kamera; elektrik ekipmalarının yaymış olduğu ısıyı algılayarak elektronik sinyale dönüştürüp termal görüntü olarak yansıtır. Termal kameralar sayesinde sistemde oluşabilecek arıza önceden öngörülebilir ve önlem alınabilir.

Süreklilik testi; koruma iletkenliklerinin son alıcaya ulaşıp ulaşmadığı test edilir. Ulaşmadığı noktalar belirlenerek gerekli önlemler alınır.

RCD (kaçak akım rölesi);bir sistemin korunması için her zaman topraklama yeterli olmamaktır. Topraklamada bir arıza meydana gelmesi durumunda kaçak akımların belirli bir seviyeye çıkmasını önlemek için RCD kullanılmalıdır. Bu yüzden topraklamayla birlikte kaçak akım röleleri kullanılması gerekmektedir. (İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ 315. MADDE)

Kaçak akım rölesinin çalışma prensibini kısa olarak özetlemek gerekirse nötr ve faz arasında bir fark meydana geldiğinde devreyi açan bir anahtar görevi görmektedir.

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 18 Maddesi gereğince;

Ana Dağıtım Panolarında 300 mA (Yangın Koruma),

Tali Dağıtım Panoların 30 mA (Hayat Koruma) kullanılması gerekmektedir.

Paratoner Kontrolü

Paratoner, yıldırımın zararlı etkilerinden korunmak için kullanılır. Herhangi bir oluşabilecek yıldırımın tesise düşmesi çok ciddi sorunlar oluşturabilmektedir. Bu yüzden paratoner periyodik muayeneleri yasalarla güvence altına alınmış olup yıllık olarak kontrol edilmesi zorunlu hale gelmiştir.

Paratoner topraklaması eş potansiyel topraklama barasına bağlanmaktadır.

Katodik Koruma

Katodik koruma bir çeşit metal koruma yöntemidir. Metal maddelerin büyük bir bölümü su veya hava ile temas ettiği zaman korozyon olayı meydana gelmektedir. Bu olay suyun içindeki veya toprağın altındaki metal maddeler büyük bir risk teşkil etmektedir. Korozyana uğrayan metaller için en önemli ve en çok kullanılan yöntem katodik koruma yöntemidir.

Katodik koruma elektrokimyasal bir yöntem olup, metal yapılarda korozyonu meydana getiren oksijeni metal yapıdan uzaklaştırma işlemidir.

Türk standartları enstitüsü TS 5141 EN 12954 standardına göre katodik koruma muayenesi yıllık olarak yaptırılmalıdır.

Katodik koruma ölçüm ve kontrollerin yılda iki kez yaz ve kış aylarında yaptırılması tavsiye edilmektedir.

Topraklama Ölçümü ve Elektik Tesisat Uygunluk Periyodik Muayenesi
İşletmenizin elektrik tesisatının kontrolü, TÜRKAK akrediteli mühendisimiz tarafından yapılmaktadır.

Trakya Laboratuvar tarafından yapılmakta olan Topraklama ölçüm ve Elektrik İç Tesisat Ölçüm ve Kontrolleri aşağıdakileri kapsamaktadır:

Tüm sigorta, şalter, Kaçak akım koruma rölesi, şebeke prizi ve ups prizi gibi elektriksel elemanların ölçümü,

Kaçak Akım Rölesi testleri (Açma akımı(mA) ve Açma Süresi(ms) ölçümü
Gerilim ölçümleri
Panolarda akım taşıma kapasitesi ölçümü
İletkenlerin bağlantı kontrolü
Panoların, dışarıdan gelebilecek elektriksel olmayan etkilere karşı korunmasının kontrolü
Panolarda elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü
Kabloların mekanik etkilere karşı kontrolü
Kabloların renk kodlaması kontrolü
Panolarda bulunan topraklama ve nötr baralarının kontrolü
Topraklama iletkeninin son tüketici noktasına kesintisiz taşınmış olmasının kontrolü
Topraklama ölçüm ve kontrolleri
Çevrim empedansı ölçümleri
İzolasyon direnci ölçümleri
Termal Kamera (Termografik muayene) ölçümleri

Elektrik tesisatı mauayene.

Periyodik Muayene Yönetmeliği

2.3. Tesisatlar

2.3.1. İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır.

2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

2.3.3. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

2.3.4. Madde 2.1.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım tesisatın periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 3’te belirtilmiştir.

EKİPMAN ADI	KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile)	PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)**
Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılır.
Akümülatör, Transformatör	1 Yıl	İmalatçının belirleyeceği şartlar kapsamında yapılır.
Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. Ayrıca TS 9811, TS EN 671-3, TS EN 12416-1 + A2, TS EN 12416-2 + A1, TS EN 12845 + A2 standartlarında belirtilen kriterlereuygun olarak yapılır.
Yangın Söndürme cihazı	TS ISO 11602-2 standardında belirtilen sürelerde	TS ISO 11602-2 standardında belirtilen kriterlereuygun olarak yapılır.
Havalandırma ve Klima Tesisatı	1 Yıl	Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır.
^(**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir.

Periyodik muayene veya periyodik kontrol; iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereğince, işin yapılması, kullanılan iş ekipmanlarının belirli zaman aralıklarında ve yönetmeliğe uygun olarak yetkili kişilerce yapılan test ve ölçüm faaliyetleridir. Amacı, iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik açısından uyulması gereken şartları belirlemektir.

Topraklama: elektrik ile çalışan cihazlar üzerindeki olası bir elektrik kaçağının toprağa iletken ile verilmesini sağlayan sistemdir. Can ve mal güvenliğinin sağlanması için topraklamanın yapılması gerekir. Topraklama sayesinde devredeki kaçağın insan üzerinden akması engellenir ve böylece çalışanların hayatı riske girmez. İş güvenliği sağlanmış olur.

İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların topraklama ölçümü, elektrik iç tesisat ölçümü ve paratoner ölçümleri yılda bir yapılır ve bu ölçümler elektrik mühendisleri, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.

Firmamızda topraklama kontrolü toprak megeri ya da çok fonksiyonlu ölçüm cihazı (Fluke 1664 FC ) yapılmakta olup üç uçlu karşılaştırma yöntemi ve ya çevrim empedansı yöntemi ile ölçüm yapılmaktadır.

Elektrik tesisat kontrolü ile tesislerin veya işletmelerin; sayaç ve dağıtım panoları, tali dağıtım panoları, motorlar, aydınlatmalar, prizler, buatlar, alçak gerilim kompanzasyon panoları ve kablo şaftlarının yönetmeliklere uygunluğu denetlenmektedir.

Paratoner, herhangi bir oluşabilecek yıldırımın zararlı etkilerinden korunmak için tesisin en uç ve en yüksek noktasında olacak şekilde yapılan sistemdir. Yıldırımın tesise düşmesi ciddi derece yaralanmalara sebep olabilir. Bu yüzden paratoner periyodik muayeneleri yasalarla güvence altına alınmış olup yıllık olarak kontrol edilmesi zorunlu hale gelmiştir.

Elektrik bağlantı elemanları zedelenmelerde, kapasite fazlalıklarında, arklarda, temassızlık durumlarında ısınma gösterirler ve bu sorunların tespitini termal kamera ile yapmak çok kolaydır. Termal kamera; elektrik ekipmanlarının yaymış olduğu ısıyı algılayarak elektronik sinyale dönüştürüp termal görüntü olarak yansıtır. Termal kameralar sayesinde sistemde oluşabilecek arıza önceden öngörülebilir ve önlem alınabilir.

Kaçak akım veya artık akım; elektrikle çalışan cihazların iletkenlerinin veya enerji altındaki parçalarının yalıtkanlıklarının bozulması sonucunda cihaz gövdesinde oluşan istenmeyen akımdır. Cihaz gövdesine dokunan bir kişi bu akıma kapılabilir. Akım dokunan kişi üzerinden dolaşarak toprağa akar ve hayati tehlike oluşturur. Devrede oluşan kaçak akımı algılayıp tespit eden ve açma yaparak insanları ve tesisatı koruyan cihazlara kaçak akım rölesi denir. Kaçak akım rölesi insan hayatının ve yaşam alanlarının yangınlardan korunması amacı ile kullanılır. Kaçak akım rölesinin uygun standartlar gereğince seçilmesi ve sistem tamamlayıcı olarak kullanılması gerekir.
Kaçak akım rölesi, dağıtım panolarının girişinde 300mA (Yangın Koruma) olarak kullanılırken tali panolarda 30mA (Hayat koruma) olarak kullanılmaktadır.